Қазақстанның гидротехникалық құрылыстарын қайта қарау: ГАЖ арқылы климаттың өзгеруі мен жерді пайдалану сценарийлерін ескере отырып, бөгеттерді жобалау мен орналастыру әдісі
Қаралымдар: 175 / PDF жүктеулері: 111
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-7263-2023-143-2-46-61Кілт сөздер:
бөгет, тоған, ГАЖ, СРМ, Landsat, жер жамылғысыАңдатпа
Бұл мақалада көптеген өңірлердегі су тапшылығына байланысты Қазақстан экономикасындағы гидротехникалық құрылыстардың, атап айтқанда бөгеттердің маңыздылығы қарастырылады. Мақалада климаттың өзгеруі мен жерді пайдалану сценарийлерін ескере отырып, бөгеттерді орналастыру мен жобалауға кешенді көзқарастың қажеттілігі көрсетілген. Мақалада сонымен қатар жерді пайдалану мен климаттың өзгеруін ескере отырып, бөгеттердің жобалық параметрлері мен сипаттамаларын жаңарту қажеттілігі көрсетілген. Самарқанд су қоймасының гидрожүйесі жаңа төгілудің ықтимал қауіптерін және техникалық жаңғырту қажеттілігін талқылау үшін мысал ретінде пайдаланылады. Мақалада іздестіру жұмыстарына, бөгеттерді орналастыруға және жобалауға ГАЖ негізінде кешенді тәсілді әзірлеу жобалау-іздестіру жұмыстарының сапасын арттырып, су қоймаларын жобалау мен пайдалануды жаңғыртуға әкелуі мүмкін деп болжанады. Зерттеу экологиялық және экономикалық мүдделерді ескере отырып, өзен ағынын икемді және қауіпсіз басқаруды қамтамасыз ету үшін заманауи зерттеу әдістерін, соның ішінде ғарыштық әдістерді пайдалануды ұсынады. Мақалада өзен ағынының сипаттамаларының ықтимал өзгерістерін және жерді пайдалану мен климаттық сценарийлердегі өзгерістердің әсерін ескере отырып, ГАЖ негізіндегі бөгеттерді орналастыру мен жобалаудың кешенді әдістемесі гидротехникалық инженерлердің тиімділігін арттырып, жұмысын оңтайландыруы мүмкін деген қорытындыға келді.